Onderzoek duurzame inzetbaarheid jonge vrijwilligers

Drie studenten van de opleiding SPH van de Hogeschool Utrecht voerden in de eerste helft van dit jaar hun afstudeeronderzoek uit bij VC Utrecht. Ze onderzochten de duurzame inzetbaarheid van jonge vrijwilligers en spraken hiervoor 10 jongeren, 5 Utrechtse vrijwilligersorganisaties en adviseurs van VC Utrecht. Hierbij delen we een paar van hun interessante bevindingen.  

Vanuit de literatuur zijn de volgende motivaties te achterhalen waarom jongeren vrijwilligerswerk (willen) doen: 

• Relationele motieven: gezelligheid, het leggen van contacten, het sluiten van vriendschappen en het samenwerken met anderen; 
• Zelfontplooiingsmotieven: de wens eigen interesses en kwaliteiten te verkennen en verder te ontwikkelen; 
• Ontspanningsmotieven: leuke besteding van vrije tijd; 
• Inhoudelijke motieven: ideologische redenen om vrijwilligerswerk te doen; 
• Externe/expressieve motieven: invulling geven aan status, identiteit, bevestiging en/of betekenis. 
• 
  

Katherine Gaskin formuleert acht werkende facetten van interessant vrijwilligerswerk voor jongeren: 

1. Aansprekend. Aan vrijwilligerswerk kan een oubollige sfeer kleven van goed doen, betutteligheid en kneuterigheid. Dit kan een hindernis vormen voor jongeren om vrijwilligerswerk te (blijven) doen. 
2. Flexibel. Het is belangrijk dat het vrijwilligerswerk past in het afwisselende leefpatroon van jongeren. 
3. Goede concurrentie. Er speelt vaak veel in het leven van jongeren, dus zorg voor interessant, leuk vrijwilligerswerk, zodat dit ‘concurrerend’ is ten opzichte van alle andere activiteiten die jongeren doen.   
4. Ervaring opdoen. Jongeren willen graag ervaringen opdoen. Dit kan werkervaring zijn, bezig zijn met je favoriete sport, iets nieuws uitproberen of een van je hobby’s uitoefenen.  
5. Toegankelijk. Verder is het belangrijk dat er een vorm van laagdrempeligheid in zit, eventueel als opstap voor ‘vastere’ taken.   
6. Variatie. Daarbij komt dat jongeren het belangrijk vinden dat werkzaamheden afwisselend zijn. Een gevarieerd aanbod biedt jongeren de mogelijkheid om steeds weer nieuwe uitdagingen aan te gaan.  
7. Efficiënt én informeel. Een formele setting of traagheid binnen een organisatie werkt vaak slecht op het enthousiasme van jongeren. Een organisatie dient daarom efficiënt en tegelijkertijd informeel zijn, zodat jongeren lekker uit de voeten kunnen komen.  
8. Tot slot is het voor jongeren belangrijk om te kunnen lachen tijdens hun vrijwilligerswerk, zelfs als het om hele belangrijke en nuttige zaken gaat.  

Behalve inspelen op de motivaties van jongeren en de werkende facetten zijn er meer factoren waar organisaties rekening mee kunnen houden voor het duurzaam inzetten van jonge vrijwilligers. Denk hierbij aan: 

• Werving: zorg ervoor dat een (jonge) vrijwilliger zoveel mogelijk op de juiste plek zit. Waar is iemand goed in? Waar wordt degene blij van? Hoeveel tijd wil iemand besteden? Wat wil iemand leren? 
• Begeleiding: voer gesprekken over de zowel de dagelijkse uitvoering als de onderlinge samenwerking en het functioneren van het hele team.  
• Herkenning en erkenning: om vrijwilligers te (blijven) zien en motiveren, is het belangrijk om aandacht te besteden aan de bijdrage die zij leveren. Wanneer geef je feedback? Hoe geef je dat? Welke leeromgeving creëer je voor hem of haar? 
• Betrekken, waarderen en faciliteren: Interessante vragen hierbij kunnen zijn: in welke mate er sprake is van een dialoog tussen de organisatie en de vrijwilligers, en kan de organisatie hierin wat verbeteren? Welk profiel hebben de vrijwilligers en komen hun wensen en verwachtingen overeen met de activiteiten of werkzaamheden waarvoor zij worden ingezet? Op welke wijze en met welke frequentie communiceert de organisatie met de vrijwilligers? Hoe worden vrijwilligers gewaardeerd?